Πώς ο αντι-εξουσιασμός θεωρείται πρόβλημα ψυχικής υγείας.

Θα χορηγούσαμε φάρμακα στον Einstein; Πώς ο αντι-εξουσιασμός θεωρείται πρόβλημα ψυχικής υγείας.

Πουλάμε όλο και περισσότερο φάρμακα που ουσιαστικά «θεραπεύουν» τους αντι-εξουσιαστές.

Του Bruce E. Levine

Στην καριέρα μου ως ψυχολόγος έχω μιλήσει με εκατοντάδες ανθρώπους, οι οποίοι προηγουμένως είχαν διαγνωστεί από άλλους επαγγελματίες με Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή Συμπεριφοράς, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερ-κινητικότητας, Διαταραχή Άγχους και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, και μου έκαναν εντύπωση δύο πράγματα: το πόσοι από όσους έχουν διαγνωστεί είναι στην ουσία αντιεξουσιαστές και πόσο δεν είναι αυτοί οι ειδικοί που έχουν κάνει την διάγνωση.

Οι αντι-εξουσιαστές αμφισβητούν το αν μία αρχή είναι θεμιτή, πριν την πάρουν στα σοβαρά. Η εκτίμηση της νομιμότητας των αρχών περιλαμβάνει την εκτίμηση για το αν οι αρχές γνωρίζουν ή όχι στην πραγματικότητα αυτό, για το οποίο μιλούν, για το αν είναι ή όχι ειλικρινείς και αν ενδιαφέρονται για τους ανθρώπους που σέβονται την εξουσία τους. Και όταν οι αντι-εξουσιαστές εκτιμούν ότι μία εξουσία είναι παράνομη, αμφισβητούν και αντιστέκονται σε αυτήν την αρχή,  άλλοτε  επιθετικά και άλλοτε παθητικά-επιθετικά, μερικές φορές με σύνεση και μερικές όχι.

Μερικοί ακτιβιστές παραπονιούνται για το πόσο λίγοι αντι-εξουσιαστές υπάρχουν πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένας λόγος θα μπορούσε να είναι ότι πολλοί φυσικοί αντι- εξουσιαστές τώρα πια παθολογικοποιούνται και τους χορηγείται αγωγή προτού αποκτήσουν πολιτική συνείδηση για τις πιο καταπιεστικές αρχές της κοινωνίας.

Γιατί οι Ειδικοί Ψυχικής Υγείας διαγιγνώσκουν τους Αντι-Εξουσιαστές με Ψυχική ασθένεια;

Το να αποκτήσει πρόσβαση σε Σχολή Μεταπτυχιακών ή στην ιατρική σχολή κάποιος και η κατάκτηση ενός διδακτορικού ή μεταπτυχιακού καθώς και το να γίνει ψυχολόγος ή ψυχίατρος σημαίνει ότι περνά μέσα από πολλά εμπόδια, τα οποία απαιτούν αρκετή συμπεριφοριστική και προσηλωμένη συμμόρφωση με τις αρχές, ακόμα και με αυτές, τις οποίες κάποιος δεν αποδέχεται. Η επιλογή και η κοινωνικοποίηση των ειδικών ψυχικής υγείας τείνουν να εξοντώνουν πολλούς αντι-εξουσιαστές. Τα πτυχία και τα διαπιστευτήρια αποτελούν κυρίως διακριτικές ενδείξεις της συμμόρφωσης. Εκείνοι που έχουν αποκτήσει εκτεταμένη εκπαίδευση έχουν ζήσει για πολλά χρόνια σε έναν κόσμο όπου συστηματικά συμβιβάζονται με τις απαιτήσεις των αρχών. Ως εκ τούτου για πολλούς κατόχους μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου, άνθρωποι διαφορετικοί από αυτούς που απορρίπτουν αυτή την προσήλωση και την συμπεριφοριστική συμμόρφωση, φαντάζουν σαν να είναι από άλλο κόσμο, έναν κόσμο παθογένειας. Έχω διαπιστώσει ότι οι περισσότεροι ψυχολόγοι, οι ψυχίατροι και άλλοι ειδικοί ψυχικής υγείας δεν είναι μόνο εξαιρετικά συμβιβασμένοι με τις αρχές αλλά και αγνοούν το βαθμό της υπακοής τους. Και μου έχει γίνει επίσης σαφές, ότι η αντι-εξουσιαστικότητα των ασθενών τους, δημιουργεί τεράστιο άγχος σε αυτούς τους ειδικούς και το άγχος τους, τους οδηγεί σε διαγνώσεις και θεραπείες.

Κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού μου ανακάλυψα, ότι, το μόνο που χρειάστηκε για να με χαρακτηρίσουν ως «έχων προβλήματα με την εξουσία», ήταν το να μη γλύφω τον διευθυντή της κλινικής πρακτικής, του οποίου η προσωπικότητα ήταν ένας συνδυασμός Donald Trump, Newt Gingrich και Howard Cosell. Όταν μου είπαν κάποιοι διδάσκοντες ότι είχα κάποια θέματα με την εξουσία, μου δημιουργήθηκαν ανάμεικτα συναισθήματα για το ότι με χαρακτήρισαν έτσι. Από την μία πλευρά το βρήκα διασκεδαστικό επειδή έχοντας μεγαλώσει με παιδιά της εργατικής τάξης, κατά κάποιο τρόπο θεωρούνταν ότι έχω συμβιβαστεί με τις αρχές, αφού σε τελική ανάλυση έκανα τις εργασίες μου, διάβαζα και έπαιρνα καλούς βαθμούς. Ωστόσο, ενώ ο νέος μου χαρακτηρισμός ως «έχων προβλήματα με την εξουσία» με έκανε να χαμογελώ, επειδή τώρα θεωρούμουν το κακό αγόρι, με έκανε και να ανησυχώ σχετικά με τη φύση του επαγγέλματος που είχα επιλέξει. Συγκεκριμένα, εάν κάποιος σαν εμένα στιγματιζόταν ως «έχων θέματα με την εξουσία», πώς θα χαρακτήριζαν τα παιδιά, με τα οποία μεγάλωσα και που εστίαζαν την προσοχή και το ενδιαφέρον τους σε πολλά πράγματα εκτός από το σχολείο. Η απάντηση μου έγινε σύντομα σαφής.

Διαγνώσεις Ψυχικής Ασθένειας για τους αντι-εξουσιαστές

Ένα άρθρο του 2009 στους Psychiatric Times με τίτλο «ΔΕΠΥ και Αντιδραστική Διαταραχή Συμπεριφοράς: Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις στην Διασπαστική Συμπεριφορά» αναφέρει ότι οι διασπαστικές διαταραχές, που περιλαμβάνουν την Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερ-κινητικότητας (ΔΕΠΥ) και την Αντιδραστική Διαταραχή Συμπεριφοράς (ΑΔΣ), αποτελούν τα πιο κοινά προβλήματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. Η ΔΕΠΥ χαρακτηρίζεται από έλλειψη προσοχής και διάσπαση προσοχής, ασθενή αυτό-έλεγχο, παρορμητικότητα και υπερ-κινητικότητα. Η ΑΔΣ ορίζεται ως «ένα μοτίβο αρνητικής, εχθρικής και αντιδραστικής συμπεριφοράς χωρίς τις πιο σοβαρές παραβάσεις των δικαιωμάτων των άλλων που παρατηρούνται στην διαταραχή συμπεριφοράς», ενώ τα συμπτώματα της ΑΔΣ περιλαμβάνουν «συχνή αντίσταση ή άρνηση στον συμβιβασμό με τα αιτήματα των ενηλίκων ή τους κανόνες» και «συχνές εντάσεις με τους ενήλικες».

Ο Ψυχολόγος Russell Barkley, μία από τις επικρατέστερες αυθεντίες ψυχικής υγείας στη ΔΕΠΥ, υποστηρίζει ότι όσοι διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ έχουν ελλείμματα σε ό,τι ο ίδιος αποκαλεί «κανονιστική συμπεριφορά», καθώς είναι λιγότερο αποκριτικοί σε κανόνες των καθιερωμένων αρχών και λιγότερο ευαίσθητοι σε θετικές ή αρνητικές συνέπειες των πράξεων τους. Η ΑΔΣ στους νέους, σύμφωνα με τις επικρατούσες αρχές της ψυχικής υγείας, χαρακτηρίζεται επίσης από αυτά τα λεγόμενα ελλείμματα στην «κανονιστική συμπεριφορά» και για αυτό είναι εξαιρετικά συχνή η διπλή διάγνωση για ΔΕΠΥ και ΑΔΣ στους νέους.

Θέλουμε πράγματι να διαγνώσουμε και να θεραπεύσουμε όλους όσους έχουν ελλείμματα στην «κανονιστική συμπεριφορά»;

Ο Albert Einstein , στη νεανική του ηλικία, θα είχε πιθανότατα διαγνωστεί με ΔΕΠΥ και ίσως και με ΑΔΣ. Ο Albert δεν πρόσεχε τους δασκάλους του, απέτυχε δύο φορές στις εισαγωγικές εξετάσεις του κολλεγίου του και αντιμετώπιζε δυσκολία στο να παραμένει σε μία δουλειά. Ωστόσο, ο βιογράφος του Einstein ο Ronald Clark (Einstein: The Life and Times) υποστηρίζει ότι τα προβλήματα του Einstein δεν προέρχονταν από ελλείμματα προσοχής αλλά μάλλον από το μίσος του για την αυταρχική πρωσική πειθαρχία των σχολείων του. Ο Einstein είχε πει: «Οι δάσκαλοι στο δημοτικό σχολείο μου φαίνονταν σαν λοχίες και στο Γυμνάσιο οι δάσκαλοι ήταν σαν υπασπιστές.» Στην ηλικία των 13, ο Einstein διάβασε την δύσκολη «Κριτική του Καθαρού λόγου» του Καντ, επειδή τον ενδιέφερε. Ο Clark μας λέει επίσης, ότι ο Einstein αρνήθηκε να προετοιμαστεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις του κολλεγίου του, λόγω αντίδρασης στον «αφόρητο» δρόμο του πατέρα του προς ένα πρακτικό επάγγελμα. Αφότου μπήκε στο κολέγιο, ένας καθηγητής είπε στον Einstein: «Έχεις ένα μειονέκτημα, κανείς δεν μπορεί να σου πει τίποτα». Τα κύρια χαρακτηριστικά του Einstein που ανησυχούσαν τις αρχές τόσο πολύ ήταν ακριβώς εκείνα που του επέτρεπαν να υπερέχει.

Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, ο Saul Alinsky, ο θρυλικός ιδρυτής και συγγραφέας του Reveille for Radicals and Rules for Radicals, θα είχε διαγνωστεί σίγουρα με μία ή περισσότερες Διαταραχές Διασπαστικής Συμπεριφοράς. Ανακαλώντας την παιδική του ηλικία, ο Alinsky είπε: «Ποτέ δεν σκέφτηκα να περπατήσω στο γρασίδι, μέχρι που είδα μία ταμπέλα να λέει ‘Μην πατάτε το γρασίδι’. Τότε θέλησα να το ποδοπατήσω». Ο Alinsky ανακαλεί επίσης μία φορά, όταν ήταν 10 ή 11 ετών και ο ραβίνος του τον δίδασκε στα Εβραϊκά: «Μία μέρα διάβασα τρεις σελίδες στη σειρά χωρίς λάθη στην προφορά, και ξαφνικά μία δεκάρα έπεσε πάνω στην Αγία Γραφή… Την επόμενη μέρα ο ραβίνος εμφανίστηκε και μου είπε να ξεκινήσω την ανάγνωση. Και δεν θα το έκανα: Απλώς στάθηκα εκεί σιωπηλός, αρνούμενος να διαβάσω. Με ρώτησε γιατί ήμουν τόσο ήσυχος και είπα ‘Αυτή τη φορά ή μία νικέλιο (είδος νομίσματος) ή τίποτα.’ Τράβηξε πίσω το χέρι του και με ένα χτύπημα με πέταξε στην άλλη άκρη του δωματίου.»

Πολλοί άνθρωποι με σοβαρό άγχος ή/και κατάθλιψη είναι επίσης αντι-εξουσιαστές. Συχνά ένα σημαντικό πρόβλημα στη ζωή τους, που τροφοδοτεί το άγχος τους ή/και την κατάθλιψη τους, είναι ο φόβος τους ότι η περιφρόνηση για τις αθέμιτες αρχές θα τους οδηγήσει σε οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση, φοβούνται, όμως, ότι η συμμόρφωση με τέτοιες αθέμιτες αρχές θα τους προκαλέσει υπαρξιακό θάνατο.

Έχω περάσει αρκετό χρόνο με ανθρώπους που είχαν κάποια στιγμή στη ζωή τους σκέψεις και συμπεριφορές τόσο παράξενες, που ήταν εξαιρετικά τρομακτικές για τις οικογένειές τους και ακόμη και για τους ίδιους: είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια και άλλες ψυχώσεις, αλλά έχουν ανακάμψει πλήρως και εδώ και πολλά χρόνια ζουν μία παραγωγική ζωή. Σε αυτόν τον πληθυσμό δεν έχω συναντήσει ούτε ένα άτομο, το οποίο δεν θα θεωρούνταν κύριος αντι-εξουσιαστής. Αφού ανέκαμψαν, είχαν μάθει να διοχετεύουν την αντι-εξουσιαστικότητα τους σε πιο εποικοδομητικές πολιτικές σκοπιμότητες, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης της θεραπείας της ψυχικής υγείας.

Πολλοί αντι-εξουσιαστές που νωρίτερα στη ζωή τους είχαν διαγνωστεί με ψυχική ασθένεια μου εξηγούν  ότι από τη στιγμή που χαρακτηρίστηκαν με μία ψυχιατρική διάγνωση βρέθηκαν σε δίλημμα. Οι εξουσιαστές, εξ ορισμού, απαιτούν τυφλή υπακοή, και έτσι κάθε αντίσταση στη διάγνωση και τη θεραπεία τους δημιουργούσε τεράστιο άγχος στους αυταρχικούς επαγγελματίες υγείας. Και οι επαγγελματίες, βρισκόμενοι εκτός ελέγχου, τους χαρακτήρισαν ως «μη συμμορφούμενους με τη θεραπεία»" αύξησαν τη σοβαρότητα της διάγνωσής τους, και αύξησαν τα φάρμακά τους. Αυτό εξόργιζε τους αντι-εξουσιαστές, μερικές φορές τόσο πολύ που αντιδρούσαν με τρόπους που τους έκανε να φαίνονται ακόμα πιο τρομακτικοί στις οικογένειές τους.

Υπάρχουν αντι-εξουσιαστές που χρησιμοποιούν ψυχιατρικά φάρμακα για να τους βοηθήσουν λειτουργικά, όμως συχνά απορρίπτουν εξηγήσεις ψυχιατρικών αρχών για τις αιτίες που προκαλούν τις δυσλειτουργίες. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί να λαμβάνουν Adderall (μία αμφεταμίνη που χορηγείται για ΔΕΠΥ), αλλά ξέρουν ότι η ελλειμματική τους προσοχή δεν είναι αποτέλεσμα βιοχημικής εγκεφαλικής ανισορροπίας αλλά μάλλον οφείλεται σε μια βαρετή δουλειά. Παρομοίως, πολλοί αντι-εξουσιαστές σε εξαιρετικά αγχώδη περιβάλλοντα θα λάβουν κατά καιρούς συνταγογραφημένες βενζοδιαζεπίνες, όπως οι Xanax, ακόμη κι αν πιστεύουν ότι θα ήταν ασφαλέστερο να χρησιμοποιούν περιστασιακά μαριχουάνα, αλλά δεν μπορούν, λόγω των εξετάσεων αίματος για ουσίες στη δουλειά τους.

Σύμφωνα με την εμπειρία μου, πολλοί αντι-εξουσιαστές που χαρακτηρίζονται με ψυχιατρικές διαγνώσεις συνήθως δεν απορρίπτουν όλες τις αρχές, αλλά μόνο αυτές που θεωρούν αθέμιτες, και οι οποίες απλώς τυχαίνει να αποτελούν μεγάλο μέρος των αρχών της κοινωνίας.

Διατηρώντας το Κοινωνικό Status Quo

Οι Αμερικανοί κοινωνικοποιούνται ολοένα και περισσότερο για να εξισώσουν την απροσεξία, τον θυμό, το άγχος, και την μόνιμη απελπισία με μια ιατρική κατάσταση, και να αναζητήσουν ιατρική θεραπεία αντί για πολιτικά μέσα. Τι καλύτερος τρόπος για να διατηρηθεί το status quo, το να θεωρηθούν η απροσεξία, ο θυμός, το άγχος, η κατάθλιψη ως βιοχημικά προβλήματα ατόμων που είναι ψυχικά ασθενή, αντί για φυσιολογικές αντιδράσεις σε μία ολοένα και πιο αυταρχική κοινωνία;

Η πραγματικότητα είναι ότι η κατάθλιψη σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με κοινωνικές και οικονομικές δυσκολίες. Είναι πολύ πιο πιθανό να είναι κάποιος καταθλιπτικός, αν είναι άνεργος, υποαπασχολούμενος, στη δημόσια πρόνοια, ή χρεωμένος). Και τα παιδιά με ΔΕΠΥ δίνουν προσοχή όταν πληρώνονται, ή όταν μια δραστηριότητα είναι καινοτόμος, τους ενδιαφέρει, ή επιλέγεται από αυτούς (τεκμηριώνεται στο βιβλίο μου Commonsense Rebellion).

Στον σκοταδισμό, οι αυταρχικές μοναρχίες συνεργάζονταν με αυταρχικούς θρησκευτικούς θεσμούς. Όταν ο κόσμος βγήκε από αυτή την σκοτεινή εποχή και εισήχθη στον Διαφωτισμό, υπήρξε μια έκρηξη ενέργειας. Μεγάλο μέρος αυτής της αναζωογόνησης είχε να κάνει με το να τολμήσει κάποιος το σκεπτικισμό για τους αυταρχικούς και διεφθαρμένους θεσμούς και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο μυαλό κάποιου. Τώρα βιώνουμε έναν άλλο σκοταδισμό, όπου μόνο τα θεσμικά όργανα έχουν αλλάξει. Οι Αμερικανοί χρειάζονται απεγνωσμένα αντι-εξουσιαστές να αμφισβητήσουν, να προκαλέσουν, και να αντισταθούν στις νέες παράνομες αρχές και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη στη δική τους κοινή λογική.

Σε κάθε γενιά θα υπάρχουν εξουσιαστές και αντι-εξουσιαστές. Ενώ είναι ασυνήθιστο στην ιστορία της Αμερικής οι αντι-εξουσιαστές να λάβουν ένα είδος αποτελεσματικής δράσης που να  εμπνέει τους άλλους να επαναστατήσουν με επιτυχία, μία φορά στο τόσο ένας Tom Paine, Crazy Horse ή Malcolm X εμφανίζονται. Έτσι, οι εξουσιαστές περιθωριοποιούν οικονομικά όσους αντιδρούν στο σύστημα, ποινικοποιούν τον αντι-εξουσιασμό, ψυχοπαθολογικοποιούν τους αντι-εξουσιαστές, και πουλούν φάρμακα για την «θεραπεία» τους.

Μετάφραση: Μαρία Πολυκρέτη

Επιμέλεια Μετάφρασης: Αντωνία Κουνενάκη και Ομάδα Δια-Τάραξη